Sapphire Blizzard X1900XTX

Sapphire
firmasının ATI'nin en önemli partnerlerinden biri olduğu ve yeni ATI ürünlerini
kullanıcıya ilk ulaştıran markalar arasında olduğunu biliyorsunuz. Firmanın
Türkiye pazarında uyguladığı çok rekabetçi fiyat politikasıyla özellikle üst uç
ürünlerde rakiplerinin çok altında fiyatlar sunduğunu da piyasayı takip eden herkes
farkedecektir. Dolayısıyla firma üzerine çok şey söylemeye gerek yok, ama firmanın
Blizzard ismini verdiği soğutucu sistemi üzerine biraz konuşmamız şart.

Blizzard'ı hatırlayalım


Sapphire, ekran kartlarında daha önce hiç kullanılmamış, özel bir soğutma
teknolojisinin lisansını aldığını ilk olarak 2005'in ilk aylarında açıklamıştı
ve biz DarkHardware olarak bu konuyu Şubat 2005'de haber yapmıştık. Konunun detaylarıysa aynı
yılın Nisan ayında belirginleşti, tüm detaylar Mayıs ayında açıklandı. Sapphire,
Blizzard ismini verdiği bu sistemde NanoCoolers
isimli bir firmanın, sıvı metal temelli soğutma sistemini
kullanacaktı. Sistem hemen hemen hiç ses çıkartmadan normal soğutma sistemlerinden
çok çok büyük ölçüde daha etkili olacaktı.

Sapphire sistemi kullanan ekran kartlarının reklamına bile başlamıştı ama ne
yazık ki beklenen gerçekleşmedi. Ekran kartları aylarca ortada gözükmedi, sonra da
NanoCoolers firmasının sıvı metal temelli soğutma çözümlerinden vazgeçtiği,
firmanın daha klasik soğutma teknolojilerine yöneleceği ve Sapphire'in de sıvı metal
soğutmalı ekran kartları projesinin iptal olduğu duyuldu.



İptal edilmeseydi sıvı metal temelli Blizzard görünüş olarak
buna benzeyen bir sistem olacaktı

Kısa sürede unutulan Blizzard projesinin bu ay içinde aniden ortaya çıkması
herkesi şaşırttı. İsim aynı kalmasına rağmen soğutma sistemi çok değişmişti,
Blizzard sistemine artık bildik bir suyla soğutma sistemi can veriyordu, ama ortaya
çıkan ürün montaj kolaylığı açısından yine de ilginçti. İlk olarak
geçtiğimiz haftalarda gerçekleşen Cebit 2006 fuarında sergilenen bu ürünün bir
örneğini kısa süre içinde temin ettik ve inceledik, tahmin ediyoruz ki Sapphire
Blizzard'ın tüm dünyada yayınlanan ilk incelemesi bu olacaktır.

Sözü fazla uzatmadan ürüne bakmaya başlayalım

Sapphire Blizzard X1900XTX


Oldukça büyük olan kutuyu açtığımızda kutudan Radeon X1900XTX ekran kartı ve
özeli soğutma modülü çıkıyor. İki parça birbirine esnek hortumlarla bağlanmış.
Yapılan montaj oldukça düzgün, sızıntı yapma olasılığı pek gözükmüyor. Tabii
yine de hortumlara ve bağlantı noktalarına nazik davranmakta fayda var. Hortumlar
üzerindeki Thermaltake logosu, bize ürünün köklerini Thermaltake ürünleri arasında
aramamız gerektiğini anlatıyor, ki bu konuya ileride döneceğiz.



Kutudan çıktığı haliyle Sapphire Blizzard X1900XTX


Blizzard'ın soğutucusu üzerine söylenecek çok şey var, o yüzden
öncelikle ekran kartı bölümünü kısaca ele alıp aradan çıkartalım. Blizzard
sistemindeki ekran kartı, soğutucusu çıkartılmış herhangi bir Radeon X1900XTX
kartından hiç bir şekilde farklı değil. Kart üzerinde 512MB GDDR3 bellek taşıyor,
bellekler aluminyum soğutucular ile soğutulmakta. Tabii kart üzerinde fan olmadığı
için bu ısı dağıtıcıların etkinliği sınırlı düzeyde kalıyor. Kartın güç
regülatörünü kısmen soğutan kırmızı soğutucu aynen yerinde bırakılmış.
Bellek hızı diğer X1900XTX kartlarında olduğu gibi bu kartta da 1550MHz düzeyinde.
Kartın arka yüzünde bellek yongası bulunmuyor, tüm kapasite 8 adet yongayla
sağlanmış.



Kartın baskılı devresi standart bir X1900XTX ile aynı olsa da
üzerinde soğutucunun olması görüntüyü çok değiştiriyor


Farklı soğutma sistemine rağmen Sapphire kartın grafik işlemcisinde
de hız arttırımı yapmamış. Grafik işlemcisi 650MHz hızında çalışıyor. Kart 3D
bir uygulama çalıştırmıyorsa grafik işlemcisinin hızı 500MHz, belleklerin
hızıysa 1200MHz'e çekiliyor, ayrıca grafik işlemcisi gerilimi de düşürülüyor.


Kartın grafik işlemcisi suyla soğutulduğu için kartın üzerinde fan
yok, yoksa normalde X1900XTX kartları oldukça büyük ve ağır bir soğutucu sistemiyle
geliyorlar. İlginç bir detay, kullanılan özel soğutucuya rağmen kartın arka
panelinin eskisi gibi bırakılmış olması. Aslında kullanılan soğutma bloğu ince
olduğu için kartın hala iki slot işgal etmesine gerek yok, kullanıcılar bu arka
panel üzerinde kendilerine göre oynama yapabilirler diye düşünüyoruz. Soğutma
bloğu bakır bir taban içeriyor.



Kullanılan soğutma bloğu yerine oldukça sağlam oturmuş, su giriş
çıkış noktaları da metal kelepçelerle güvenli hale getirilmiş


Blizzard'ın ekran kartı bölümünün standart bir X1900XTX'den farklı
olmadığını defalarca tekrarladık. Radeon X1900XTX'i ve bu kartlara güç veren R580
grafik yongasını, ürün ilk piyasaya çıktığında yayınladığımız incelemede
tüm detaylarıyla ele almıştık, o yüzden Blizzard'ın ekran kartı olarak
özelliklerini saymanın vakit kaybı olduğunu düşünüyor, kartın kendisine özel
detaylara geçiyoruz. Eğer Radeon X1900XTX ve R580 grafik işlemcisinin teknik detayları
hakkında bilgi edinmek isterseniz, geçtiğimiz
ay yayınladığımız incelememiz size yeterli bilgi sağlayacaktır.

Özel suyla soğutma modülü



Her suyla soğutma sisteminde suyun akışını sağlayan bir pompa, ufak
bir su deposu ve suyun soğutulmasını sağlayan bir radyatör-fan bölümü bulunur.
Sapphire'in Blizzard sisteminde bu saydıklarımızın hepsi ince bir paket haline
getirilmiş. Tüm modülün boyu 22 cm kadar, yani X1900XTX ekran kartıyla aynı boyda.
Modül altndaki şeffaf plastik kısımdan anakartın boş bir PCI slotuna takılıp,
arkasından da aynı ekran kartı gibi arka panele vidalanıyor. Tabii aslında bu
montajı yaparken oldukça özgürsünüz, eğer kendinize özel bir düzenleme
yapacaksanız tüm soğutma modülünü kasanın dışına da alabilirsiniz ya da kasa
içinde farklı bir konuma da yerleştirebilirsiniz. Ekran kartıyla soğutma modülü
arasındaki hortumlar 30 cm'den birazcık daha uzun, dolayısıyla iki parçayı
birbirinin dibine monte etmek gibi bir zorunluluğunuz yok.



Blizzard'ın suyla soğuyma modülü içinde tüm gerekli parçaları
barındırıyor


Soğutucu aslında Thermaltake'in Tide Water isimli ürününe dayanmakta.
Soğutma modülü içinde minik bir pompa, yine ufak bir su deposu ve radyatör
bölümlerini barındırıyor. Sistem içinde Thermaltake'in UV ışığa duyarlı, yeşil
renkli soğutma sıvısıyla geliyor ama hortumların ve soğutma modülünün şeffaf
olmaması bu efekti engellemekte.


Soğutma modülünün tam ortasında 6 cm çaplı bir fan var. Bu fan kasa
içinden çektiği havayı modülün arka yüzündeki bakır radyatörün üstünden
geçirerek kasanın dışına atıyor. Radyatör heat-pipe sistemiyle desteklenmiş, ufak
boyutuna rağmen çok iyi tasarlanmış bir yapıda. Fanın dönüş hızı düşük ve
yüksek olarak modül üzerindeki bir devreden ayarlanabiliyor, otomatik hız kontrolüyse
yok. Bazı yayınlarda bu fanın tamamiyle kapatılabildiği yönünde iddialar yer
almıştı ama böyle bir olasılık yok, zaten eğer fanı durdurursanız sistemde
dolaşan suyu soğutma olanağınız kalmayacaktır. Fan ve su pompası çalışmak için
gereken gerilimi direkt olarak güç kaynağından yapacağınız bağlantıdan temin
ediyorlar.



Soğutma modülünün ön kısmında su deposu ve su giriş-çıkışları
yer alıyor. Gerekirse buradaki tıpayı söküp sisteme sıvı
ekleyebilirsiniz. Arkadaki ızgaraysa ısınan havanın dışarı atılmasını
sağlıyor.



Pompa minik bir pencedenin altında çalışmakta. Yan yüzeydeyse
düşük-yüksek fan hız ayarı var.


Sapphire'in verdiği verilere göre fan hızı düşük düzeyde 2000rpm
(18 dBA ses), yüksek düzeydeyse 2500rpm (26 dBA ses). Ne yazık ki Sapphire ürünün su
pompasının gücü konusunda hiç bir bilgi belirtmemiş, dolayısıyla bizim de size bu
konularda detay sunabilme şansımız yok. Yalnız, fanın en düşük dönüş hızında
hafif, ama yüksek hızda oldukça belirgin bir ses çıkattığını kişisel gözlem
olarak belirtmemiz gerek. Bütünüyle sessiz bir sistem bekleyerek satın alacaklar hayal
kırıklığına uğrayabilir.


Sistem kutudan herşeyiyle kurulmuş, kullanılmaya hazır şekilde
çıkıyor, dolayısıyla size montaj açısından yapacak bir şey kalmamış. Yalnız,
sistem kurulu durumda sunulduğu için kutuya herhangi bir yedek parça da eklenmemiş,
mesela biraz yedek hortum, kullanılan metal kelepçelerden fazladan bir iki tane, ya da
en azından biraz soğutma sıvısı kutuya eklense çok iyi olurdu. Belli ki sistem
sökülmesi ya da üzerinde değişiklik yapılması için değil, sadece kutudan
çıktığı gibi kullanılması için düşünülmüş. Oysa bu tür yedek parçalar her
zaman işe yarayacaktır, örneğin bizim elimize geçen örnekte depodaki su miktarına
çok azıcık da olsa ekleme yapılması iyi olabilirdi.



Soğutucu modül mavi LED aydınlatması içeriyor

Kutu İçeriği



Blizzard oldukça büyük bir kutuda geliyor, kutu içine hem ekran kartı
hem de soğutma modülü sağlamca yerleştirilmiş. Kutudan çıkan malzeme içinde öyle
çok özel, çok değişik bir şey yok, ama sistemin kullanılması için gerekli tüm
kablo vs. malzeme kutuya eklenmiş. Kablolar diğer Sapphire ürünlerinde olduğu gibi bu
kartta da oldukça kalın seçilmiş, kaliteli ürünler izlenimi veriyorlar.


Paketten çıkan Sapphire Select oyun DVD'si ilginç bir ürün. Bu DVD'de
birden çok oyunun tam sürümü şifrelenmiş halde bulunuyor. Siz DVD'deki tüm
oyunları sisteminize deneme sürümü olarak kurup, hepsini oyun başına 1 saat süre
için oynayabiliyorsunuz. Hangi oyunu seçtiğinize karar verirseniz, DVD ile verilen
şifreyi kullanarak o oyunu sınırsız, tam sürüm haline getiriyorsunuz. Yani Sapphire
bu sayede size önceden belirlenmiş bir oyunu vermek yerine, bir kaç oyun arasından
istediğinizi seçme şansı tanıyor. Bizim incelediğimiz Blizzard örneğinden çıkan
DVD'de aşağıdaki 4 oyun vardı, ama bu oyunlar her DVD'de aynı olmayabiliyor. Bizce bu
yerinde bir uygulama, hatta Sapphire pakete dahil ettiği DVD sayısını ikiye
çıkartır ve oyun seçimini 8 oyun arasından yaptırırsa daha da iyi olur. Ayrıca,
eğer DVD'deki diğer oyunları da beğenip tam sürüme çevirmek isterseniz online
olarak şifre satın alabiliyorsunuz.



Kutudan çıkan kablolar ve CD'ler