X1900XTX'e yakından bakış

X1900XTX'e yakından bakış



Söze başlamadan hemen belirtelim, X1900XTX ile X1900XT'nin
soğutucuları ve baskılı devre kartları bütünüyle aynı, dolayısıyla burada XTX'i
örnek alarak aktaracağımız saat hızları dışındaki her bilgi XT için de geçerli.


X1900XTX'i tezgahımıza koyduğumuzda, baskılı devre kartı 22,7 cm
uzunlukta olan kocaman bir kart ile karşı karşıya kalıyoruz. Kullanılan devre kartı
ve soğutucu, X1800XT'de gördüğümüzün aynısı, yalnız baskılı devrede bazı çok
ufak değişiklikler yapılmış. Bellek yongaları yine kartın sadece ön yüzünde yer
alıyor. Kart yine çalışabilmek için ek güç bağlantısına gerek duyuyor,
çıkışlar da yine 2 x DVI olarak düzenlenmiş.



X1900XTX'i dışarıdan bakınca X1900XT ya da X1800XT'den ayırmak
olanaksız


X1800XT'de kartın üzerinde Samsung üretimi 1.2ns hızında bellek
yongaları vardı ve yongalar 1500MHz hızında çalışıyordu. X1900XTX'deyse şimdiye
kadar ancak adını duyduğumuz 1.1ns'lik yongalar kullanılmış.
Bellekler 1550MHz hızında çalışıyor, ama 1.1ns yongaların kağıt
üstünde 1800MHz DDR hızına ulaşmaları mümkün. Tabii bu da overclock olanakları
anlamına geliyor, ama çok da heyecanlanmamak lazım, çünkü ATI 1.1ns bellekleri
1550MHz'de çalıştırdığına göre, hızı sınırlayan bazı etkenler var. Öte
yandan, ATI'nin 1.1ns bellekleri olması gerekenden düşük hızda, ama çok düşük
gecikme değerleriyle çalıştırdığı, bellekleri overclock yapabilmek için
belleklerin gecikme değerlerini arttırmak gerekeceği de belirtiliyor.



R580 grafik işlemcisi ve 1.1ns hızındaki Samsung GDDR3 bellekler


Bizim test etmediğimiz X1900XT modeliyde bellek hızı 1450MHz olarak
ayarlanmış, yongalarsa 1.2ns hızında. Şu anda hem XTX, hem de XT için sadece 512MB
modeller duyurulmuş durumda ve bu kartların 256MB'lık daha ekonomik modelleri
üretilecek mi belli değil. Kartların bellek kontrolcüsü 512MB'ın üstünde
bellekleri de destekliyor, yani eğer Samsung veri yoğunluğu daha yüksek GDDR3
bellekler üretirse, ATI bu kartların 1GB bellekli sürümlerini üretebilir.


İşlemci hızlarına gelince... X1900XTX modelinde grafik işlemcisi
650MHz hızında çalışıyor, X1800XT'de bu değer 625MHz idi. X1900XT modeli 625MHz
grafik işlemcisine sahip, tabii bu işlemcinin 25MHz overclock ile XTX düzeyine
yükseltilemeyeceğini söylemek güç. X1900XTX ve XT modellerinin işlemcileri arasında
bu 25MHz hız farkı dışında teknik bir fark yok. Her iki işlemci de yukarıda
sıraladığımız standart R580 özelliklerine sahip.



Soğutucusunu çıkarınca kartın bellek yerleşimi net şekilde ortaya
çıkıyor


Saat hızları konusundaki ilginç bir detay, ATI'nin X1800XT ile birlikte
kartın 2D / 3D çalışma modlarında saat hızlarını birbirinden ayırması şeklinde
oldu. NVIDIA'nın uzun süredir kullandığı bu uygulamayı ATI yeni yeni kullanıyor.
X1900XTX, normalde masaüstünde çalışırken 500MHz işlemci ve yaklaşık 1200MHz
bellek hızında çalışıyor. Tam ekran bir 3D uygulama açtığınızdaysa saat
hızları normal düzeyi olan 650 / 1550 düzeyine geliyor. Uygulama güzel, hem kartın
sıcaklığını ve tükettiği enerjiyi düşürecek, hem de kartın ömrünü uzatacak
bir sistem. Öte yandan, ATI'nin kendi Catalyst Control Center uygulaması bile bu sistem
yüzünden kartın saat hızını yanlış gösteriyor, Overdrive modülüyse iyice
saçmalıyor. Emektar yardımcılarımızdan ATI Tool, ATI'nin yeni 2D / 3D sistemini
tanıyor ve devre dışı bırakmayı öneriyor. ATI Tray Tools ise ne yazık ki şimdilik
hiç bir X1000 serisi kartla tam çalışmıyor. Kartın farklı 2D / 3D hızlarını tam
olarak algılayıp değiştirebilen şimdilik tek uygulama, X1K Overclocker
ismiyle Internette dolaşan ufak bir araç.



X1K Overclock aracıyla kartın 2D / 3D hızlarını ayarlayabiliyorsunuz


ATI'ni verdiği rakamlar, X1900XTX'in en yüksek noktada 175 Watt gibi
oldukça büyük miktarda güç tüketebileceğini bildiriyor. Tabii bu gücün
oluşturduğu ısıyı dağıtmak soğutucunun görevi. X1900XTX'in soğutucusunun
X1800XT'den farklı olmadığını söylemiştik. Soğutucu karta sımsıkı oturan
oldukça büyük bir sistem. Soğutucu içindeki fanın hızı sıfırdan 4700rpm'e kadar
çıkabiliyor, hız çalışma sırasında sıcaklığa göre otomatik ayarlanıyor.
X1900XTX üzerindeki R580 işlemcisi bekleme durumunda bile 60 derece gibi sıcaklıklar
gösteriyor, yük altında sıcaklık 70'li değerlere çıkıyor. Soğutucunun iki PCI
kartı yüksekliğinde olması, kartın hemen altındaki slotu kullanılmaz kılıyor.
Gürültü düzeyiyse korkulduğu kadar yüksek değil, ama yine de özellikle sessiz bir
sistem kurduysanız X1900XTX bekleme durumunda bile varlığını belli ediyor.
Soğutucunun fanının düşük devirde çalışırken klasik hava uğultusundan çok
yerine hafif tıkırtı benzeri bir ses çıkartması, gürültü düzeyini normalden
fazla gibi gösteriyor.



Hayli büyük boyutlu olan soğutucunun havayı dışarı attığı arka
bölümü
ve öndeki hava girişi


X1900 serisi kartlarını sessizleştirmek isteyenler Zalman'ın VF700
serisi soğutucularını deneyebilirler ama bu soğutucuların soğutma kapasitesi
X1900XTX düzeyinde bir kart için yeterli mi pek belli değil. Daha iyi bir seçim Arctic
Cooling firmasının X1800 ve X1900 serisi için özel Accelero X2 soğutucusu olacaktır,
ne yazık ki bu ürün de şimdilik ülkemizde bulunmuyor.



Pek denk olmayan bir eşleştirmede, iki rakip karşı karşıya: Radeon
X1900XTX ve
NVIDIA'nın GeForce 7800GTX'i.


AVIVO ve diğer özellikler



ATI'nin X1000 serisi kartlarında firmanın AVIVO adını verdiği bir
video işlevleri paketi bulunduğunu artık biliyorsunuz. Tüm AVIVO özellikleri
X1900XTX'de de bulunuyor. Kart hem video yakalama ve sıkıştırma, hem de
sıkıştırılmış videoyu görüntüleme konusunda çeşitli özelliklere sahip.



AVIVO Video Converter uygulaması hızlı, ama hiç bir ayar
olanağı sağlamıyor


ATI'nin geliştirdiği ATI AVIVO Video Converter uygulamasıyla, kartın
işlem gücünden yararlanarak video formatları arasında dönüşüm yapabiliyorsunuz.
AVIVO Video Converter uygulaması duruma göre normalden 5-6 kata kadar daha hızlı
dönüşüm yapabiliyor, ama ürettiği videonun özellikleri konusunda hiç bir ayar
sağlamaması gerçekte uygulamanın ne kadar kullanışlı olacağını
düşündürüyor. Teknoloji gösterisi olarak AVIVO Video Converter ilginç, ama gerçek
yaşama yansıması şimdilik zayıf. Yaptığımız testlerde X1900XTX, X1800XL ve X1300
Pro arasında video dönüşüm hızı bakımından fark olmadığnı gözledik, hatta
X1300 Pro testleri X1800/X1900'den biraz daha çabuk bile tamamladı. Bu da Video
Converter uygulamasının kartın gücü ve hızına pek bağımlı olmadığını
gösteriyor.


Kartın donanımdan H.264 video formatını görüntülemeyi desteklemesi
çok önemli bir detay, çünkü yakında hayatımıza girecek Blu-Ray ve HD-DVD disk
formatları video için bu gelişmiş standartı destekliyor. Kartın bu standartı
donanımdan desteklemesi harika, ama ne yazık ki bu da kağıt üstünde kalan bir
güzellik. X1000 serisinin H.264 desteğini kullanabilmek için Cyberlink PowerDVD 6.0
yazılımına sahip olmanız, sonra da Cyberlink'in ayrıca sattığı H.264
çözücüsünü 15$ ödeyerek satın almanız gerekiyor. Doğrusu ATI'nin büyük
gürültüyle lanse ettiği H.264 çözme desteğinin üzerinde 15$ fiyat etiketiyle
gelmesi bizim için hayal kırıklığı oldu ve bu konudaki memnuniyetsizliğimizi firma
yetkililerine de bildirdik. ATI bu konuda ciddi bir atılım yapıp, ücretsiz bir H.264
çözümü sağlamadığı sürece bu konuda performans testleri vs. yapmanın gereksiz
olduğunu düşünüyoruz. Eğer firma gerekli dökümanları sağlar da açık kodlu
H.264 CODEC paketlerine AVIVO desteği eklenirse, o zaman X1000 serisinin video
özellikleri gerçek anlamda bir şeyler ifade etmeye başlar.