İşlemcilerin güç tüketimleri, dolayısıyla da ürettikleri ısı her yeni gelen
işlemci nesliyle arttı, dolayısıyla soğutucular da her yıl daha fazla büyüdüler.
Yalnız bu ilişki son bir iki yılda garip bir hale geldi, çünkü en son işlemci
nesliyle güç tüketimleri artmadı, aksine ciddi oranda düştü, ama soğutucular
büyümeye devam ettiler! Dolayısıyla artık, bir zamanlar hayal bile edemeyeceğimiz
büyüklükte işlemci soğutucuları rahatlıkla piyasada kendilerine yer buluyorlar.
İşte bugün ele alacağımız iki soğutucu da bu yeni nesil, büyük boy
soğutucular arasında yer alıyorlar. Aslında haksızlık etmeyelim, inceleyeceğimiz
iki soğutucudan ilki olan Arctic Cooling Freezer 64 Pro öyle çok büyük bir soğutucu
sayılmaz, ama inceleyeceğimiz ikinci soğutucu Titan Amanda kelimenin tam anlamıyla bir
dev. Her ikisi de AMD'nin AM2 (ve AM2+) işlemci soketine uygun bu iki soğutucuyu
birlikte ele alacağız ve verimliliklerini ölçeceğiz. Önemli bir detayı en baştan
belirtelim, bizim inceleyeceğimiz Titan Amanda AM2 soketine uygun bir sürümdü ama
aynı soğutucunun Intel işlemciler için de bir sürümü var.
Freezer 64 Pro ufak bir soğutucu değil, ama Titan Amanda yanında ufak
kalıyor
Arctic Cooling Freezer64 Pro
Testimizde ilk ele alacağımız soğutucu, Arctic Cooling firmasının Freezer 64 Pro
modeli. Geçtiğimiz aylarda bir dizi sorun yaşayan ve firmanın iki sahibi arasındaki
anlaşmazlıklar sonucu yaşamı tehlikeye giren Arctic Cooling, yaşadığı sorunları
aşmış halde yoluna devam etmekte. Piyasaya ilk olarak ekran kartı soğutucularıyla
giren Arctic Cooling'in işlemci soğutma alanındaki ilk örneklerinden olan bu model,
aynı zamanda firmanın en başarılı tasarımlarından kabul ediliyor ve uzun süredir
piyasada bulunuyor.
Freezer 64 Pro genel görünümü
Soğutucunun Yapısı
İncelediğimiz diğer soğutuculara göre çok daha sıradan ve
gösterişsiz bir kutu içinde gelen Arctic Cooling Freezer 64 Pro, ufak kutulardan da iyi
şeyler çıkabileceğinin göstergesi. Kutu içeriği olarak Freezer 64 Pro son derece
yalın, kutudan soğutucunun kendisi ve basit bir montaj kılavuzu dışında hiç bir
şey çıkmıyor. Kılavuzda yer alan montaj açıklamaları, montaj için yeterli. Zaten
soğutucunun tüm parçaları üzerine takılı halde geliyor, dolayısıyla kutusundan
çıkartıp anakarta takma süreci oldukça kısa.
Son yılların trendi olan "fanı, anakarta dik olarak monte
edilen" ya da başka bir deyişle "kule tipi" soğutucu konseptinin bir
üyesi olan soğutucu, 9.2 cm çaplı bir fanı, metal bir ısı dağıtıcı bölümüyle
birleştirmekte. Fanıyla birlikte soğutucunun boyutları 107,5 mm x 96,5 mm olarak
belirtilmiş, soğutucunun yüksekliğiyse 126,5 mm. Toplam ağırlığı 528 gram olarak
belirtilen soğutucunun yapısında aluminyum ve bakır kullanılmış. İşlemciye temas
eden yüzey bakır, ayrıca bu yüzeye bakır heat-pipe ısı iletici borucuklar
lehimlenmiş. 3,2 cm x 3,5 cm boyutlarındaki bakır taban ilk başta göze küçük
gözüküyor ama aslında işlemci büyüklüğüne göre gayet yeterli bir alana sahip.
Yerine monte ettiğiniz zaman işlemci yüzeyinin çok az bir kısmı tabanın dışında
kalıyor. Taban üzerine ısı iletici macunla kaplanmış hale geliyor, dolayısıyla
parlaklığı konusunda bir fikir edinebilmek için bu macunu kaldırmak gerekiyor. Biz de
böyle yaptık, çünkü zaten test sürecinde tüm soğutucuları aynı macunla test
etmek istediğimizden bu macunu temizlememiz gerekecekti. Macunu temizlediğimizde,
parlaklığı ortanın üzeri düzeyde bir bakır tabanla karşılaştık.
Arka yüzdeki eğimli kanatların havayı anakarta doğru yönlendirmesi
istenmiş, ama çok başarı sağlandığı
söylenemez
Taban parlaklığı mükemmel değil ama iyi düzeyde
Soğutucunun ısı dağıtıcı kısmına gelirsek, oldukça ince ve
düzgün yerleştirilmiş aluminyum levhalarla karşılaşıyoruz. Levhalar bakır heat
pipe'lere lehimlenmiş. En alttaki 3 levha biraz özel, çünkü bunların arka tarafı
eğimli hazırlanmış ve havayı anakartın üzerine doğru yönlendirerek üflemeleri
hedeflenmiş. Hedef bu ama uygulamada bu tasarımın gerçekten işe yaradığından
kuşkuluyuz, çünkü bu 3 tane levhanın yönlendireceği hava zaten gayet az olduğu
gibi, levhaların eğimi de olukça dik ve aralıkları az. Dolayısıyla, levhalar
arasından akıp gelen havanın bu direnç ile karşılaştığında eğimli yolu izlemek
yerine sağdan soldan dağılıp gideceğini tahmin ediyoruz. Firmanın yapmak istediği
şey gayet mantıklı ama o amaca bu şekilde ulaşılabileceğinden kuşkuluyuz.
Soğutucunun arka ve yan görünümleri
Fan, ince bir çerçeve yardımıyla soğutucunun önüne, havada durur
şekilde tutturulmuş. Bu çerçeveyi soğutucunun kendisine bağlayan noktalardaysa
lastik ayaklar kullanılarak, fanın titreşimlerinin ısı dağıtıcıya aktarılmadan
soğurulması sağlanmış. Fanın anakarta bağlantısı 4 telli kabloyla yapılmakta,
dolayısıyla PWM tipinde hız kontrolü yapan anakartlara uygun. Üretici, fanın
hızının 900 ile 2200rpm arasında değişebileceğini belirtmiş ama biz uygulamada
fanın en yüksek hızının 2400rpm olduğunu gördük. Fan bu yüksek hızda
çalışırken rahat farkedilir bir ses çıkartıyor ama 1500rpm civarına inildiğinde
hemen hemen bütünüyle sessiz.
Arctic Cooling'in fanlarının uzun ömürlü olması konusunda oldukça
iddiası var, geçtiğimiz aylarda yaptığımız Arctic Cooling Fan incelemesinde de bunu
dile getirmiştik. Aynı çizgiyi sürdüren firma, ürününe 6 yıl garanti vermiş.
Montaj ve Kullanım
Soğutucunun montaj kısmına gelelim. En baştan beri belirttiğimiz
gibi, bu soğutucu sadece AMD işlemcilere uygun ve hem Socket 939, hem de AM2 soketlerine
uyuyor. Dolayısıyla firma soğutucunun kelepçe kısmını hayli basit tasarlamayı
başarmış, en eski ve klasik tasarım olan, soket çevresindeki tırnaklara takılan
bağlantı parçalarıyla karşı karşıyayız. Aslında firma işlemci soketinin
çevresindeki çerçevenin üç tırnağına da tutunarak yükü dağıtan bir kelepçe
tasarlamış, ama AM2 soketinin çerçevesinde yanlarda tek birer tırnak olduğundan,
maalesef tüm yükü bu tırnaklara yüklüyoruz. Montaj için tornavidaya gerek yok,
kelepçedeki ufak tutacak sayesinde, azıcık zorlanarak da olsa elle takıp sökme
yapılabiliyor. Soğutucunun güzel bir yönü de söküp takma için anakartın yerinden
sökülmesini gerektirmemesi. Soğutucunun tabanına macun uygulanmış olması, ilk
montajı ekstradan hızlandırıyor ve kolaylaştırıyor, tabii bu macunu silip kendi
macununuzu uygulamak isterseniz o sizin bileceğiniz iş. Genel olarak montaj süreci
hızlı ve zahmetsiz, standart bir AMD soğutucu takmaktan farklı bir yönü yok.
Freezer 64, anakartımıza takılmış durumda
Soğutucuyu yerine taktığınızda, yapısı sonucu anakart üzerindeki
parçalarla ya da bellek yuvalarıyla pek çakışmıyor. Hani eğer uygun olursa, montaj
açısından ürünü "iyi huylu" olarak tanımlayabiliriz. Üstelik soğutucu
öyle çok ağır olmadığından, işlemci soketi ve anakarta ciddi bir yük de
bindirmiyor.
Gelelim kullanım kısmına... Bizim testleri yürüttüğümüz DFI
NF590SLI anakartımız, bu soğutucuyla gayet iyi uyum sağladı. Soğutucunun 4 telli
fanıyla anakartın üzerindeki 4 telli fan bağlantısını birleştirince, anakartın
fan hızın gayet kesin şekilde okuyabildiğini ve yönetebildiğini farkettik. Fan
hızının 2000rpm altında kaldığı durumlarda fan gürültüsü çok düşük,
rahatlıkla kabul edilebilir durumdaydı. Yalnız işlemci sıcaklığı artıp fan tam
hızına çıkınca, gürültüden biraz rahatsız olduk. Arctic Cooling'in benzer
fanlarını daha önce sitemizde incelediğimizden,
açıkçası bu soğutucunun çok daha sessiz bir fanla donatılmış olacağını
düşünüyorduk, biraz hayal kırıklığına uğradık.
işlemci nesliyle arttı, dolayısıyla soğutucular da her yıl daha fazla büyüdüler.
Yalnız bu ilişki son bir iki yılda garip bir hale geldi, çünkü en son işlemci
nesliyle güç tüketimleri artmadı, aksine ciddi oranda düştü, ama soğutucular
büyümeye devam ettiler! Dolayısıyla artık, bir zamanlar hayal bile edemeyeceğimiz
büyüklükte işlemci soğutucuları rahatlıkla piyasada kendilerine yer buluyorlar.
İşte bugün ele alacağımız iki soğutucu da bu yeni nesil, büyük boy
soğutucular arasında yer alıyorlar. Aslında haksızlık etmeyelim, inceleyeceğimiz
iki soğutucudan ilki olan Arctic Cooling Freezer 64 Pro öyle çok büyük bir soğutucu
sayılmaz, ama inceleyeceğimiz ikinci soğutucu Titan Amanda kelimenin tam anlamıyla bir
dev. Her ikisi de AMD'nin AM2 (ve AM2+) işlemci soketine uygun bu iki soğutucuyu
birlikte ele alacağız ve verimliliklerini ölçeceğiz. Önemli bir detayı en baştan
belirtelim, bizim inceleyeceğimiz Titan Amanda AM2 soketine uygun bir sürümdü ama
aynı soğutucunun Intel işlemciler için de bir sürümü var.
Freezer 64 Pro ufak bir soğutucu değil, ama Titan Amanda yanında ufak
kalıyor
Arctic Cooling Freezer64 Pro
Testimizde ilk ele alacağımız soğutucu, Arctic Cooling firmasının Freezer 64 Pro
modeli. Geçtiğimiz aylarda bir dizi sorun yaşayan ve firmanın iki sahibi arasındaki
anlaşmazlıklar sonucu yaşamı tehlikeye giren Arctic Cooling, yaşadığı sorunları
aşmış halde yoluna devam etmekte. Piyasaya ilk olarak ekran kartı soğutucularıyla
giren Arctic Cooling'in işlemci soğutma alanındaki ilk örneklerinden olan bu model,
aynı zamanda firmanın en başarılı tasarımlarından kabul ediliyor ve uzun süredir
piyasada bulunuyor.
Freezer 64 Pro genel görünümü
Soğutucunun Yapısı
İncelediğimiz diğer soğutuculara göre çok daha sıradan ve
gösterişsiz bir kutu içinde gelen Arctic Cooling Freezer 64 Pro, ufak kutulardan da iyi
şeyler çıkabileceğinin göstergesi. Kutu içeriği olarak Freezer 64 Pro son derece
yalın, kutudan soğutucunun kendisi ve basit bir montaj kılavuzu dışında hiç bir
şey çıkmıyor. Kılavuzda yer alan montaj açıklamaları, montaj için yeterli. Zaten
soğutucunun tüm parçaları üzerine takılı halde geliyor, dolayısıyla kutusundan
çıkartıp anakarta takma süreci oldukça kısa.
Son yılların trendi olan "fanı, anakarta dik olarak monte
edilen" ya da başka bir deyişle "kule tipi" soğutucu konseptinin bir
üyesi olan soğutucu, 9.2 cm çaplı bir fanı, metal bir ısı dağıtıcı bölümüyle
birleştirmekte. Fanıyla birlikte soğutucunun boyutları 107,5 mm x 96,5 mm olarak
belirtilmiş, soğutucunun yüksekliğiyse 126,5 mm. Toplam ağırlığı 528 gram olarak
belirtilen soğutucunun yapısında aluminyum ve bakır kullanılmış. İşlemciye temas
eden yüzey bakır, ayrıca bu yüzeye bakır heat-pipe ısı iletici borucuklar
lehimlenmiş. 3,2 cm x 3,5 cm boyutlarındaki bakır taban ilk başta göze küçük
gözüküyor ama aslında işlemci büyüklüğüne göre gayet yeterli bir alana sahip.
Yerine monte ettiğiniz zaman işlemci yüzeyinin çok az bir kısmı tabanın dışında
kalıyor. Taban üzerine ısı iletici macunla kaplanmış hale geliyor, dolayısıyla
parlaklığı konusunda bir fikir edinebilmek için bu macunu kaldırmak gerekiyor. Biz de
böyle yaptık, çünkü zaten test sürecinde tüm soğutucuları aynı macunla test
etmek istediğimizden bu macunu temizlememiz gerekecekti. Macunu temizlediğimizde,
parlaklığı ortanın üzeri düzeyde bir bakır tabanla karşılaştık.
Arka yüzdeki eğimli kanatların havayı anakarta doğru yönlendirmesi
istenmiş, ama çok başarı sağlandığı
söylenemez
Taban parlaklığı mükemmel değil ama iyi düzeyde
Soğutucunun ısı dağıtıcı kısmına gelirsek, oldukça ince ve
düzgün yerleştirilmiş aluminyum levhalarla karşılaşıyoruz. Levhalar bakır heat
pipe'lere lehimlenmiş. En alttaki 3 levha biraz özel, çünkü bunların arka tarafı
eğimli hazırlanmış ve havayı anakartın üzerine doğru yönlendirerek üflemeleri
hedeflenmiş. Hedef bu ama uygulamada bu tasarımın gerçekten işe yaradığından
kuşkuluyuz, çünkü bu 3 tane levhanın yönlendireceği hava zaten gayet az olduğu
gibi, levhaların eğimi de olukça dik ve aralıkları az. Dolayısıyla, levhalar
arasından akıp gelen havanın bu direnç ile karşılaştığında eğimli yolu izlemek
yerine sağdan soldan dağılıp gideceğini tahmin ediyoruz. Firmanın yapmak istediği
şey gayet mantıklı ama o amaca bu şekilde ulaşılabileceğinden kuşkuluyuz.
Soğutucunun arka ve yan görünümleri
Fan, ince bir çerçeve yardımıyla soğutucunun önüne, havada durur
şekilde tutturulmuş. Bu çerçeveyi soğutucunun kendisine bağlayan noktalardaysa
lastik ayaklar kullanılarak, fanın titreşimlerinin ısı dağıtıcıya aktarılmadan
soğurulması sağlanmış. Fanın anakarta bağlantısı 4 telli kabloyla yapılmakta,
dolayısıyla PWM tipinde hız kontrolü yapan anakartlara uygun. Üretici, fanın
hızının 900 ile 2200rpm arasında değişebileceğini belirtmiş ama biz uygulamada
fanın en yüksek hızının 2400rpm olduğunu gördük. Fan bu yüksek hızda
çalışırken rahat farkedilir bir ses çıkartıyor ama 1500rpm civarına inildiğinde
hemen hemen bütünüyle sessiz.
Arctic Cooling'in fanlarının uzun ömürlü olması konusunda oldukça
iddiası var, geçtiğimiz aylarda yaptığımız Arctic Cooling Fan incelemesinde de bunu
dile getirmiştik. Aynı çizgiyi sürdüren firma, ürününe 6 yıl garanti vermiş.
Montaj ve Kullanım
Soğutucunun montaj kısmına gelelim. En baştan beri belirttiğimiz
gibi, bu soğutucu sadece AMD işlemcilere uygun ve hem Socket 939, hem de AM2 soketlerine
uyuyor. Dolayısıyla firma soğutucunun kelepçe kısmını hayli basit tasarlamayı
başarmış, en eski ve klasik tasarım olan, soket çevresindeki tırnaklara takılan
bağlantı parçalarıyla karşı karşıyayız. Aslında firma işlemci soketinin
çevresindeki çerçevenin üç tırnağına da tutunarak yükü dağıtan bir kelepçe
tasarlamış, ama AM2 soketinin çerçevesinde yanlarda tek birer tırnak olduğundan,
maalesef tüm yükü bu tırnaklara yüklüyoruz. Montaj için tornavidaya gerek yok,
kelepçedeki ufak tutacak sayesinde, azıcık zorlanarak da olsa elle takıp sökme
yapılabiliyor. Soğutucunun güzel bir yönü de söküp takma için anakartın yerinden
sökülmesini gerektirmemesi. Soğutucunun tabanına macun uygulanmış olması, ilk
montajı ekstradan hızlandırıyor ve kolaylaştırıyor, tabii bu macunu silip kendi
macununuzu uygulamak isterseniz o sizin bileceğiniz iş. Genel olarak montaj süreci
hızlı ve zahmetsiz, standart bir AMD soğutucu takmaktan farklı bir yönü yok.
Freezer 64, anakartımıza takılmış durumda
Soğutucuyu yerine taktığınızda, yapısı sonucu anakart üzerindeki
parçalarla ya da bellek yuvalarıyla pek çakışmıyor. Hani eğer uygun olursa, montaj
açısından ürünü "iyi huylu" olarak tanımlayabiliriz. Üstelik soğutucu
öyle çok ağır olmadığından, işlemci soketi ve anakarta ciddi bir yük de
bindirmiyor.
Gelelim kullanım kısmına... Bizim testleri yürüttüğümüz DFI
NF590SLI anakartımız, bu soğutucuyla gayet iyi uyum sağladı. Soğutucunun 4 telli
fanıyla anakartın üzerindeki 4 telli fan bağlantısını birleştirince, anakartın
fan hızın gayet kesin şekilde okuyabildiğini ve yönetebildiğini farkettik. Fan
hızının 2000rpm altında kaldığı durumlarda fan gürültüsü çok düşük,
rahatlıkla kabul edilebilir durumdaydı. Yalnız işlemci sıcaklığı artıp fan tam
hızına çıkınca, gürültüden biraz rahatsız olduk. Arctic Cooling'in benzer
fanlarını daha önce sitemizde incelediğimizden,
açıkçası bu soğutucunun çok daha sessiz bir fanla donatılmış olacağını
düşünüyorduk, biraz hayal kırıklığına uğradık.